CHP Genel Lider Yardımcıları Gülizar Biçer Karaca, Veli Ağbaba, Gamze Akkuş İlgezdi, Bartın Milletvekili ve CHP Parti Meclisi üyesi Aysu Bankoğlu, Bartın Vilayet Lideri Selim Karakaş ve yirmi milletvekillinden oluşan CHP Heyeti, Bartın maden faciasının akabinde CHP Bartın Vilayet Başkanlığı önünde basın açıklaması yaptı.
CHP Genel Lider Yardımcısı Veli Ağbaba, şunları söyledi:
“ELİNİZİ NEREYE ATSANIZ İHMAL VAR, VURDUM DUYMAZLIK VAR”
“Amasra Türkiye Taşkömürü Kurumu’na ilişkin kuruluşta grizu patlaması nedeniyle yaşanan maden faciasında hepimizi yasa boğan 41 canımızı kaybettik. İstanbul’da, Bartın’da tedavi altında olan madencilerimiz var. Temennimiz daha büyük acıların yaşanmaması, vefat sayılarının daha yükselmemesi. Öncelikle hayatını kaybeden emekçilerimize Allah’tan rahmet, ailelerine baş sıhhati, yaralılara acil şifalar diliyoruz.
Günlerden beri konuşuluyor. Sayıştay raporu ortada, ihtarlar ortada. Çalışanların kazalar olmadan evvel söyledikleri ortada. Sayıştay raporunda, grizu gaz risklerinin yanı sıra emekçi sayısının tehlikeli boyutta azaltılmış olduğu, yer altı haberleşme sisteminin uzun müddet kesildiği, 24 saat takip gerektiren tehlikeli gaz ölçüm sisteminin düzgün işlemediği yazıyor. Elinizi nereye atsanız ihmal var, vurdumduymazlık var.
“SÜREKLİ BİR CİNAYET VE KATLİAM HALİNE DÖNÜŞMÜŞTÜR”
Bizler yakın tarihimizde çok büyük acılar yaşadık. Bu devirde içimizi karartan kimi maden katliamlarını tekrar hatırlamak gerekiyor.
22 Kasım 2003 Ermenek 10 kişi. 8 Eylül 2004’te Kastamonu Küre’de 19. 19 Mayıs 2010 Zonguldak Karadon’da 30. 14 Mayıs 2014 Manisa Soma’da 301. 28 Ekim 2014’te Karaman Ermenek’te 18 ve en son Amasra’da 41 madencimizi iş cinayetine kurban verdik.
Amasra’da, Soma’dan bugüne kadar yaşanmış en büyük maden faciası yaşandı. Maden bölümünde yaşananlar bir baht değil, daima bir cinayet ve katliam haline dönüşmüştür.
“2021 YILINDA MADEN VE MADENCİLİK DALINDA HAYATINI KAYBEDENLERİN SAYISI 75”
İş Sıhhati ve İş Güvenliği Meclisi’nin sayılarına nazaran 2022 yılının birinci 9 ayında madencilik iş kolunda meydana gelen kazalarda 53 madencimiz hayatını yitirmiş. 13 Mayıs 2014’ten sonra Soma ne kadar inançlı ise 14 Ekim’de Amasra da ne kadar güvenliyse şu an Türkiye’deki tüm madenlerde o kadar inançlıdır. Bir arpa uzunluğu yol alınmamıştır. Türkiye’de hala üç vardiya halinde madenciler vefata inmektedir.
İş Sıhhati ve İş Güvenliği Meclisi’nin datalarına nazaran AKP hükümetleri periyodunda madenlerde iş cinayetlerinin sayısı bin 989, maden ve madencilik bölümünde 2021 yılının devletin resmi kayıtlarına nazaran 16 bin 995 iş kazası yaşanmış, SGK bilgilerine nazaran 2021 yılında Türkiye’de her gün maden bölümünde 47 adet iş kazası gerçekleşmiştir.
ILO datalarına nazaran Avrupa’da 2020-2021 yılları ortasında maden dalında ölümlü kazalarda Türkiye maalesef birinci sırada. Türkiye’de 2021 yılında kayıtlara nazaran 75 ölümlü iş kazası olmuşken, Türkiye’ye en yakın ülke 30 ölümlü iş kazasıyla Ukrayna olmuştur. Fransa’da bu sayı 5, Almanya’da 2, Çek Cumhuriyeti’nde 2, İngiltere’de ise 1 olarak tespit edilmiştir. 2020-2021 yılları ortasında Estonya, Danimarka, Finlandiya, Belçika, Macaristan, Hollanda, Norveç ve İsveç üzere ülkelerde maden kesiminde ölümlü hadiseye rastlanmamıştır.
“HEM KURUMLARIN İÇİ BOŞALTILMIŞ HEM DE DENETİMSİZLİĞE VE KURALSIZLIĞA TERK EDİLMİŞTİR”
Nedense maden dalında yaşanan katliamlar daima bizim ülkede ‘kader’ olarak gösterilmektedir. Bu kurumlarda personel sayısı azaltılmış, az sayıda personele çok sayıda üretim yapma mecburiliği getirilmiştir.
TTK bünyesinde 2001 yılında 18 bin 25 emekçi çalışırken, 2021 yılında bu 7 bin 370’e düşürülmüştür. Yani hem kurumların içi boşaltılmış, hem de denetimsizliğe ve kuralsızlığa terk edilmiştir. Sayıştay buradaki tüm riskleri tek tek açıklamış. Burada yaşanan katliam adeta yıllar evvel ‘geliyorum’ demiş.
Türkiye’de artık bu işletmelerin birer şirket mantığıyla yönetilmesine son verilmelidir. Deva özelleştirme de ya da bugün Amasra’da olduğu üzere kamu kurumlarının birer şirket mantığıyla yönetilmesinde değildir. Bu katliamların önüne geçilmesi için faal kontrol düzeneği kurulmalıdır. Bu cins işletmelerde siyasi iktidar baskısına ve liyakatsizliğe derhal son verilmelidir.
Grizu patlamaları önlenebilir, öngörülebilir olaylardır. Bunun için bilimsel raporların dikkate alınması gerekmektedir. Tüm madenlerimizde ömür odaları mecburî tutulmalıdır. Çalışma Bakanlığı, madenlerdeki teftişleri daima ve zarurî hale getirmelidir. İş sıhhati ve güvenliği önlemlerini hiçe sayan tüm sorumlular, kuruluşlar hakkında caydırıcı cezalar, yaptırımlar devreye sokulmalıdır.
Burada birçok sorumlu var lakin burada patronun özeleştiri, sorgulaması yapması gerekirken, sendikanın da kesinlikle sorumluluğu tartışılmalıdır. Emekçi sendikalardan sorumlu bir genel lider yardımcısı olarak bunu söylüyorum. Şayet sendika çalışılmayacak bir yerde emekçilerin ikazlarına karşın çalışmaya devam ediyorsa kesinlikle bu sendikaların da sorumluluğu göze alınmalıdır.
“İŞÇİLERİMİZ BAHT MAHKUMU DEĞİL, İHMALKARLIĞIN MAĞDURUDUR”
Bu maden faciasının akabinde kamuoyunda çok lisana getirilmeyen üç konu var. Birincisi ‘kader’ telaffuzuyla başlayan bir istismar. İkincisi liyakatsizlik. Üçüncüsü özelleştirme. Her şey yazgıya bağlayınca hatalı Allah oluyor, bunların hiçbir sorumluluğu kalmıyor. Mukadderat bizimle misal üretim yapan Japonya’da niçin işlemiyor? Almanya’da, Amerika’da, Fransa’da niçin ‘kader planı’ devreye girmiyor?
Hatırlayın, Soylu ilgili savlar ortaya çıktıktan sonra, ‘bize yaptıran Allah’tır’ demişti. ‘Kader’ diye insanları kandırıyorlar. Yazgıya bu kadar inanıyorsan niçin 3 bin kişilik muhafaza ordusuyla geziyorsun? Ya da niçin zırhlı araçlara binerek geziyorsun? Bu ‘kader planı’ niçin daima fakirde, garibanda, işçi de devreye giriyor?
Millet açken, sen Saray’da lüks içinde yaşarken, makam otomobilleriyle vergiler çarçur edilirken yazgı niçin devreye girmiyor? Maden faciasında ölen çalışanlarımız mukadderat mahkumu değil, ihmalkarlığın mağdurudur, ihmal merhumlarıdır. Ekonomik krizini mukadderat yapıyor, uyuşturucu kaçakçılığını baht yapıyor, hırsızlığı baht yapıyor, torpil yaparken yazgı planı devreye giriyor, iş cinayetlerini, ihmallerini mukadderat yapıyor. AKP ise bunu izliyor.
“TÜRKİYE TAŞ KÖMÜRÜ KURUMU’NDA SON 20 YILDA KURUMUN İÇİNİ BOŞALTTILAR”
Soma’daki maden faciasının üzerinden 8 yıl geçti. Hakkında soruşturma başlatılan devlet vazifelileri hakkında gerçek düzgün iddianame bile hazırlanmadı. Soma Holding’in sahibi 4,5 yıl mahpus yaptı. İki yıl evvel düzenlenen infaz maddesinden yararlanarak hür bırakıldı. Hatalı yok, sorumluluk yok. Cezasızlık da denetimsizliği artırıyor. Ölen, öldüğüyle kalıyor.
İkincisi ise liyakatsizlik ve siyasi yakınlık. Türkiye Taş Kömürü Kurumu’nda son 20 yılda kurumun içini boşalttılar. Vazifeye getirilenleri iş bilmeyen, direktif vermeyen şahıslar olduğu sık sık medyada yer aldı. Bu madenlerde evvelce on binlerce insan çalışırdı artık özelleştirmelerle, tasfiyelerle bu sayı 400’lere, 500’lere indi.
Patlama olan madende evvelce 5 bin artık ise 400 kişinin çalıştığı söyleniyor. 5 bin personelin yaptığı işi, 400 madenci yapıyor. Bu iş yükünü bu kadar emekçi nasıl karşılasın? Bu kadar sayıda madenci aşağıya inerek üretim mi yapacak, nakliye mi yapacak, denetim mü yapacak, disiplini mi sağlayacak, gereçleri mi taşıyacak, gaz ölçüsünü mı ölçecek?
“TTK’NIN MİSYON ALANI ÇOK ÖNEMLİ BİÇİMDE DARALTTILAR”
Bu facianın başka sonucu ise özelleştirmedir. TTK’nın misyon alanı çok önemli biçimde daralttılar. Bu daraltılan bölgelerinde TTK’nın elinden alınarak öteki işletmelere tahsis edileceği gündemde. Bakan maden ocağını günler öncesinden ziyaret ediyor, Sayıştay Güç Kümesi lideri ziyaret ediyor. Bu maden ocağı devlete ilişkin lakin başında özel işletmeler mevcut. Şayet patlamalar olmasaydı tahminen de iş güvenliği maliyet ögesi olarak gösterilip kendi yandaş bürokratlarıyla özelleştirmeyi gündeme getireceklerdir. Hedef her zamanki üzere yandaşı beslemek ve kamuyu tasfiye etmek.
Biz CHP olarak Soma’nın da Bartın’ın da göz nazaran göre gelen iş cinayetleri olduğunu biliyoruz ve bunların hesabını soracağımızı buradan belirtmek istiyoruz. Suça ‘kader’ atanlar ne kadar ihmalleri varsa hepsinin hesabını verecekler.
CHP olarak kesinlikle bununla ilgili bir araştırma kurulu kurulmasını; kim hatalıysa, kimin ihmali varsa, gereken soruşturmanın faal bir biçimde yapılmasını söyleyeceğimizi belirtmek istiyoruz.”
CHP Heyeti, açıklamanın akabinde; hayatını kaybeden 41 madencinin ailelerine taziye ziyaretinde bulundu.
