Bartın’daki maden faciasıyla ilgili bölgede araştırmalar yapan Toplumsal Haklar Derneği bir rapor yayınladı. Edinilen bilgilere nazaran patlama meydana gelmeden evvel gaz kokusu nedeniyle bir evvelki vardiyada çalışan personellerin erken çıkarıldığı, buna karşın bir sonraki vardiya için personellerin madene indirildiği belirtildi.
Sosyal Haklar Derneği’nden (SHD) Melda Onur, Özgür Barış Akbayır, avukat Yalçın Deniz İhtimam, avukat Elif Sıla Aşık, avukat Akçay Taşçı Bartın Amasra’daki maden faciası sonrası bölgedeki izlenimlerini ve yapılmasını talep ettiklerini belirten bir rapor hazırladı.
Raporda, “Madenin uzun müddettir eksik emekçi ile işletilmekte olması, Amasra havzasında özelleştirme siyasetleri, bir Kamu İktisadi Teşekkülü olan TTK’nın işçi siyaseti, yanmaya müsait damarların niteliklerinin değerlendirilmemesi, madendeki havalandırma meselelerinin saptanmış olmasına karşın giderilmemesi, metan riskinin arttığı sabit olmasına karşın bu riskin yol açacağı sonuçların göze alınması ve bir bütün olarak madenin fizikî şartlarının zorlanması katliama giden sürecin kıymetli sebepleri olarak görünmektedir” denilirken, bölgede yapılan görüşmelerden edinilen izlenimler şöyle sıralandı:
“BİR EVVELKİ VARDİYA GAZ KOKUSU NEDENİYLE ERKEN ÇIKARILDI”
“- Personel yakınları, bir evvelki vardiyanın gaz (metan gazı olduğu değerlendirilmektedir) kokusu nedeni ile erken çıkarıldığını lakin yeniden de bir sonraki vardiya için personellerin madene indirildiğini belirtmektedir.
– Personeller ve emekçi yakınları, madenin kapanacağı yahut özelleştirileceği tarafında söylentiler olduğunu, bu nedenle az personel çalıştırıldığını belirtmektedir.
– Ocakta çalışan mühendislerin yaklaşık bir aydır yeraltına girmediği hususu sıklıkla lisana getirilmiştir. Bu durumun sebebi ile ilgili farklı yorumlar yapılmaktadır: Bir yanda madenin çok riskli olması nedeniyle girmedikleri argümanları varken, başka yanda ise esasen özelleştirilecek olan madende yapılacak işleri anlamsız olarak değerlendirmeleridir.
– Mühendis takımının yetersizliği ve mevcut mühendis sayısının sağlıklı bir işleyiş için kâfi olmadığı tarafında görüşler de mevcuttur.
“GAZ SENSÖRLERİNİ TAKİP EDEN KİŞİ SAYISI AZDI”
– Madende gaz sensörlerinin sayısının az olduğu ve büyük çoğunluğunun çalışmadığını lisana getirenler olmakla birlikte, sorunun gaz sensörlerinin çalışmaması değil, bu sensörleri takip eden kişi sayısının azlığı olduğu da tabir edilmektedir.
– Patlamanın, ölen barutçuya yıkılarak gerçek sorumluların cezalandırılmayacak olması tasası de vardır.
– Bilhassa madenin geçmişini de âlâ bilen eski çalışanlar tarafından, kuyu başlarında ve ocakta kullanılan teçhizatın çok eski olduğu ve bu durum bilinmesine karşın yenilenmediği belirtilmiştir.
“MADENDE RİSK TAHLİLİ DAHİ YAPILMADI”
SHD’nin hazırladığı raporun devamında şu sözlere yer verildi:
* “Liyakatsiz ve deneyimsiz bireylerin kurumun idare kademesine atanmaları, alınması gereken tedbirleri alma konusundaki basiretsizlikleri ve tercihleri; bir bütün olarak güç siyasetlerinin emekçi canını bir maliyet kalemi olarak görmesi katliamın göz nazaran göre gelmesine neden olmuştur.
* Başta Amasra TİM 2019 yılı Sayıştay Kontrol Raporu’nda olmak üzere, alınması gereken tedbirler daha evvel lisana getirilmiş olmasına karşın, madende risk tahlili dahi yapılmamıştır.
* Personel sayısının azlığı nedeni ile pek çok galeride vaktinde ve mucibince bakım tamir ile tamir tarama yapılamadığı, kesit daralması, taban kabarması olduğu, yolların bozulduğu, ocak içi nakliyatın aksadığı, faal bir havalandırmanın yapılamadığı, bütün bunların öncelikle iş güvenliğini tehlikeye soktuğu bilinmesine karşın hiçbir iş güvenliği tedbiri alınmamıştır.
“ÖNLEM ALINMADI ÜRETİME DEVAM EDİLDİ”
* Madende toz patlaması riski ve metan gazından kaynaklı riskler olduğu bilinmesine karşın; gaz ölçümleri sağlıklı halde yapılmamış, metan drenajı yapılmamış ve dinamit patlatma yoluyla üretime devam edilmiştir.
* Bütün bu konular, bir kere daha, göz nazaran göre gelen bir katliam sonucunda 41 emekçinin vefatı ve 6’sı ağır 11 personelin de yaralanması ile sonuçlanan yeni bir toplumsal cinayete yol açmıştır.”
Avukatlar ayrıyeten savcılarla görüşme taleplerinin kabul edilmediğini söylerken madendeki bütün süreçlerin bağımsız, tarafsız kişi ve kurumlar tarafından yapılmasını, süreçlerin kayıt altına alınmasını, tüm dataların titizlikle incelenerek şeffaf bir formda soruşturmanın yürütülmesini talep etti.
